BRANDJE BLUSSEN IN HET CREMATORIUM

Het mag niet verbazen dat er vuur is in een crematorium. Maar dat er plots iets in brand schiet in de aula is minder gebruikelijk.

Toen ik gisteren de aula van het crematorium binnenkwam voor de ceremonie die ik zou begeleiden, was de voorganger van de afscheidsviering vóór mij nog druk bezig achter de pupiter. Toen ik dichterbij kwam, zag ik dat ze resten van verbrand papier aan het wegvegen was. Zo goed en zo kwaad mogelijk.

Typisch ons mama

“Mijn papieren zijn in brand geschoten”, verontschuldigde ze zich. “Te dicht bij een kaarsvlam gekomen. En ik had het zelf eerst niet gezien. Het was maar door de reactie van de mensen in de aula dat ik begreep dat er iets mis was.” Nu was alles snel onder controle. Het vuur kon meteen gestopt worden, haar papieren gered. En de mensen in de aula reageerden begripvol. Meer zelfs: er werd gelachen en achteraf zei de familie tegen haar: “Dit was zo typisch voor ons mama. Het kan geen toeval zijn dat dit gebeurde. Alsof ze zich er mee bemoeide van de overkant.”

En ja, ik herkende dat gevoel meteen. Dat het soms lijkt alsof overledene ook na hun dood nog mee de regie voeren. Meer dan eens voelt het alsof ze in mijn hoofd zitten en mij de gepaste zinnen influisteren. Dat ze ervoor zorgen dat op het juiste moment de zon doorbreekt op de begraafplaats. Dat een vogel opvallend zorgvuldig de rouwstoet volgt. Dat een schijnbaar verdwaalde vlinder opduikt in de aula. En dat die ook weer mee naar buiten fladdert na de ceremonie.

Verkleinwoord-jes

Ik moest meteen denken aan het voorval met de verkleinwoord-jes. Ik vermijd het om die al te veel te gebruiken in mijn teksten. Ik moet daar niet bijzonder veel moeite voor doen, het is gewoon niet mijn schrijfstijl. Toch betrapte ik mij er een tijd geleden op dat er plots wel heel veel -tjes en -kes en -pjes in mijn tekst stonden. Bij het nalezen van mijn voorbereiding botste ik op wat de zoon van de overledene mij had verteld: “Ons mama gebruikte altijd en overal verkleinwoordjes”. En ik herinnerde mij hoe bij gesprek vooraf de aanwezige vriendinnen dat lachend beaamden en allerlei voorbeelden aanhaalden. “Potverdorie, Marieke”, dacht ik bij het herlezen van mijn voorbereiding, “ben jij mijn teksten mee aan het schrijven?” (Marieke was de naam van de overledene en tja, ook voor haar eigen naam verkoos ze de verkleinwoord-vorm.) Ik voelde me helemaal warm worden vanbinnen en er verscheen een brede glimlach op mijn gezicht. Misschien was ik niet alleen aan het werk geweest bij het schrijven van Mariekes teksten?

Dat klopt trouwens helemaal met het gevoel dat ik wel vaker heb tijdens het schrijfproces: alsof de teksten groeien en vorm krijgen door iets dat in mij stroomt. Dat sommige ideeën voor kleine rituelen als vanzelf opduiken. Dat bepaalden zinsnedes of wendingen zo uit mijn vingers rollen en helemaal passen bij de overledene.

Vuurman

Terwijl mijn voorgangster gisteren gehaast de pupiter proper maakte en zich nogmaals excuseerde, kon ik alleen maar begrip opbrengen voor de situatie. “Het is soms toch ook echt alsof ze zich er van bovenaf mee bemoeien he”, zei ik haar. En ze beaamde dat voluit. “En trouwens”, probeerde ik haar gerust te stellen, “de persoon waarvan wij zo meteen afscheid nemen, stond ook bekend als een vuurman. Iemand die hield van vuur en helemaal in zijn element was bij activiteiten waar er een vuurtje gestookt werd.” Hij zou het haar vast niet kwalijk nemen.

Met wat vertraging startte ik even later de beginmuziek voor de afscheidsviering van de vuurman. Pachelbel, Canon in D. Het werd een mooie ceremonie.